Từ ngày bé tôi đã không thích những bản kiểm điểm. Với tôi đó là sự dập khuôn ngớ ngẩn, vì tôi chẳng biết mình có sai phạm gì, hoặc chẳng hiểu lỗi lầm đó đáng trách và gây hậu quả ra sao. Nhưng vì sợ người lớn phạt hoặc quát mắng, vừa để cho xong chuyện, tôi vẫn viết trơn tru, sạch sẽ chẳng gạch xóa gì; cuối mỗi bản kiểm điểm, luôn là một tràng dài xin lỗi. Ngày hôm sau đâu lại vào đó. Bố đánh đòn, tôi còn chưa kịp thấm đau, mẹ xót con đã vội giục "Ra xin bố tha đi". 

Các bạn thấy chuyện này có quen lắm không? Hẳn rồi. Vì nó là những gì quá đỗi thân thuộc trong tuổi thơ mỗi người, vô hình chung gây nên sự thờ ơ về thái độ và trách nhiệm của con trẻ với lời xin lỗi.

Tôi nghĩ, "xin lỗi", bên cạnh "chào hỏi" hay "cám ơn",  là một câu nói xinh đẹp của loài người kể từ khi họ cần đến nhau trong xã hội biết giao tiếp và giao cảm. Tôi không bao giờ muốn thế giới "xóa sổ" hai chữ nhỏ nhắn này, cho dù đã lâu nay người ta đồn kháo mãi về tình trạng vô cảm cao độ của xã hội hiện đại khiến mọi người đi qua nhau, gây thương tổn cho nhau mà vẫn lặng lẽ hơn bao giờ.

Dù vậy...

Tôi có vài lần muốn cảm thông thay cho câu xin lỗi trót bị vùi đi hoặc đưa ra trễ muộn. Tôi biết, nếu những con chữ thật tâm thì việc bật ra thành lời là rất khó khăn. Đành rằng chắc chắn tồn tại những người bản tính vô trách nhiệm, nhưng căn nguyên lý do khiến người ta lưỡng lự nhận lỗi với nhau thì dễ hiểu lắm: sợ. 

Nhật Bản là đất nước vô cùng coi trọng sự đáp lễ trong giao tiếp. Lời chào, sự cảm ơn, câu xin lỗi của họ thể hiện bằng cái cúi gập người sâu, nghiêm chỉnh và dứt khoát. Thế mà nay ngày càng có nhiều người Nhật tìm đến công ty thay mặt mình làm công tác “cúi đầu”, nhất là trong những trường hợp họ cảm thấy xấu hổ hoặc không có kiên nhẫn đối diện với người mình cần xin lỗi. 

Cho nên với riêng tôi (không phải vì bênh vực cho những ai tự ái đâu) điều khó chấp nhận hơn cả những sự im lặng lại chính là, lời xin lỗi được đưa ra một cách hình thức, xin lỗi một cách trơn tru nhưng người xin lỗi lại chẳng tỏ ra chút gì là hối lỗi.