Sinh ra để chạy không phải là cuốn sách giáo khoa về chạy bộ. Bạn sẽ chìm đắm vào cuộc hành trình hấp dẫn qua một vùng đất mới, một nền văn hóa mới, đi ngược chiều lịch sử để tìm về bản năng tự nhiên của con người và nhận ra từ sâu thẳm bên trong, mình được sinh ra để chạy.

Tại sao chân tôi đau?

Một cuộc phiêu lưu hấp dẫn và kì bí được bắt đầu từ câu hỏi “Tại sao chân tôi đau?”. Là phóng viên cho tờ Men’s Health, công việc của Christopher McDougall là thử sức với các môn thể thao cực hạn. Ông từng trải nghiệm qua rất nhiều môn thể thao nguy hiểm, đòi hỏi nhiều kĩ năng mà không hề hấn gì, nhưng khi chạy bộ, đôi chân của ông lại không ngừng gặp chấn thương.

Nhưng McDougall không phải là trường hợp duy nhất. Thực ra, tình huống của ông là điều bình thường, bởi hằng năm, cứ 10 người chạy bộ lại có tám người bị chấn thương. Những đôi giày chạy bộ đời mới với thiết kế phức tạp được tung ra, nhưng tỷ lệ chấn thương lại không hề giảm bớt.

Mỗi bước giẫm xuống tác động lên chân một lực lớn gấp đôi trọng lượng cơ thể. Cũng như gõ búa liên tục lên một tảng đá tưởng như không thể phá hủy, tảng đá rồi cũng tan thành bụi, mức va chạm phải chịu trong khi chạy bộ rồi sẽ phá hủy xương, sụn, cơ, gân và dây chằng của bạn.

Y học không thể giải thích cho McDougall câu hỏi tại sao chân ông lại bị đau và nếu chạy bộ tàn phá đôi chân như vậy, con người phải chạy như thế nào mới đúng. Khao khát giải đáp những câu hỏi đó cuối cùng đã dẫn McDougall đến một chuyến phiêu lưu vĩ đại để tìm đến người Tarahumara, những người chạy bộ phi phàm nhất và đi ngược lịch sử để tìm ra những bí mật về chạy bộ như một bản năng cơ bản nhất của con người.

Cuộc hành trình đi tìm bí ẩn của chạy bộ

Sống ngăn cách với thế giới qua hẻm núi Copper Canyon (Mexico), người thổ dân Tarahumara đã tôi rèn khả năng chạy bộ hàng trăm dặm không ngơi nghỉ mà không gặp chấn thương nào. Bộ lạc nhỏ ẩn dật này không chỉ tử tế và hạnh phúc - không có tội ác, không có chiến tranh, không béo phì, nghiện ngập, ngược đãi phụ nữ và trẻ em và chỉ biết thành thật - họ còn là những người bền bỉ nhất. Điều đặc biệt là họ không hề có chế độ ăn cầu kỳ nhiều chất đạm, không có các đôi giày đệm phức tạp, nhưng lại có sức khỏe dẻo dai và không gặp chấn thương như những người chạy bộ với đầy đủ các công cụ hỗ trợ.

Tất cả mọi thứ về người Tarahumara đều phi lý, như trêu ngươi và khó hiểu đến mức khó chịu, như câu đố của một thiền sư. Những người mạnh nhất lại hiền lành nhất; những đôi chân tưởng chừng như phải nát tan vì chạy bộ, lại nhanh nhẹn nhất; những người khỏe nhất lại có chế độ dinh dưỡng nghèo nàn nhất; bộ lạc ít học hành nhất lại thông thái nhất; những người làm việc mệt nhọc nhất lại có nhiều niềm vui nhất.

Người Tarahumara cũng rất rụt rè, giỏi dấu mình và chạy trốn. Rất nhiều nhà thám hiểm đã từng cố gắng để tìm kiếm họ, nhưng rồi đều trở về với thể xác kiệt quệ và lòng nhẫn nại bị tiêu diệt. Nếu người Tarahumara không muốn, thì không ai có thể nhìn thấy họ. Vì vậy, khi quyết tâm gặp được người Tarahumara để tìm ra bí quyết cho sức khỏe, tinh thần và hạnh phúc của họ, Christopher McDougall đã phải vượt qua nhiều khó khăn bởi địa lý và cách sống ẩn dật của bộ tộc này. Mọi nỗ lực cuối cùng cũng được đền đáp xứng đáng vì cuộc hành trình này không chỉ đem lại cho ông bí mật về những bước chạy thần kì của người Tarahumara mà còn giúp ông nhìn thấu linh hồn và khoa học của môn chạy bộ và kể lại câu chuyện phi thường này trong cuốn sách Sinh ra để chạy của mình.

Sinh ra để chạy không phải là một cuốn sách giáo khoa về chạy bộ. Bạn sẽ không tìm thấy những kiến thức chuyên sâu, có tính kỹ thuật của môn chạy bộ, hay các bài tập, hướng dẫn giúp bạn chạy được nhanh hơn, xa hơn. Thay vào đó, tác giả Christopher McDougall lại dẫn dắt người đọc vào một câu chuyện vượt cả không gian và thời gian, tới các ngóc ngách tận cùng của Trái đất, đi ngược về lịch sử xa xưa của nhân loại, để tìm hiểu về chạy bộ như một trong những bản năng cơ bản nhất của con người. Đan quyện vào cuộc du hành xuyên thời gian, không gian đó, là câu chuyện về những cá nhân cụ thể, có đời sống xã hội bình thường như mỗi chúng ta, nhưng khi xỏ chân vào đôi giày chạy và lướt xuống đường mòn, họ bỗng lột xác thành dị nhân siêu đẳng, với khả năng chạy bộ ở cự ly siêu dài trong thời gian không tưởng. Và để đối chứng với những siêu nhân chạy bộ thời hiện đại ấy, Christopher đã tìm thấy một đối thủ hoàn hảo, một bộ tộc ẩn nấp sâu trong vùng núi cao Sierra ở Mexico, những người vẫn giữ được tác phong và lối sống thanh bạch như chính tổ tiên của họ hàng nghìn năm trước, người Tarahumara. Cao trào của cuốn sách, là một cuộc tỷ thí vượt thời gian, một giải chạy vô tiền khoáng hậu, giữa những người chạy bộ giỏi nhất thời hiện đại của nước Mỹ và những người thổ dân đại diện cho người chạy bộ nguyên thủy.

Dù kể chuyện về những dị nhân siêu phàm nhất, nhưng tác giả Christopher McDougall đã khéo léo phản chiếu chính hình ảnh của bản thân mình, một người chạy bộ nhập môn, vào mạch kể. Do đó, bất kỳ ai đọc Sinh ra để chạy cũng sẽ tìm thấy ở đâu đó hình bóng của chính mình trong sách. Cuốn sách không chỉ là một cuộc phiêu lưu, một cuộc tìm hiểu cội nguồn của chạy bộ, mà còn lột tả những cảm xúc chân thực, những nỗi niềm suy nghĩ, những tình cảm buồn vui, những vỡ òa của các nhân vật xoay quanh từng bước chạy.

Đôi giày tốt nhất

Christopher McDougall đã tìm ra một sự thật cay đắng: Đôi giày tốt nhất lại là tệ nhất. Những đôi giày cao cấp, đắt tiền được quảng cáo về những tính năng giúp đỡ cho đôi bàn chân như êm hơn, bảo vệ chân, điều chỉnh đáp lệch cổ chân,… thực ra chỉ khiến bàn chân chúng ta trở nên yếu đuối và dễ gặp chấn thương hơn cả. Dẫn chứng bằng những chia sẻ của các huấn luyện viên chạy bộ hàng đầu, các kết quả từ phòng thí nghiệm và câu chuyện của chính người đồng sáng lập ra Nike, Bill Bowerman, McDougall thuyết phục bạn rằng con người không sinh ra để chạy trong những đôi giày đó.

Bàn chân bạn sinh ra là để chiến đấu và chống chọi dưới áp lực. Nếu để chúng lười biếng, không hoạt động, theo như phát hiện của Alan Webb, thì chúng sẽ sụp xuống. Nếu được tập luyện, chúng sẽ lại cong lên như cầu vồng.

Tự nhiên đã tặng cho bàn chân của con người, và cả các loài động vật mà bạn có thể quan sát chúng với những bước chạy êm ái và nhanh nhẹn khác, một kết cấu tuyệt vời để có thể chạy với đôi chân trần mà không khiến cho mắt cá chân, gan bàn chân, cổ chân,… của bạn gặp phải chấn thương như người ta vẫn thường lo sợ. Những đôi giày tưởng như đang giúp đôi chân bạn tốt hơn thực ra lại đang thay đổi sự sắp đặt tinh vi của tạo hóa, làm chúng trở nên yếu ớt và khiến những chuyển động vốn tuyệt đẹp của bước chạy biến mất. Arthur Lydiard, cha đẻ môn chạy bộ thể hình, đã từng nói khi Nike muốn tham khảo ý kiến của ông:

Nếu bạn nâng đỡ cho một bộ phận nào đó, thì nó sẽ suy yếu đi. Nếu dùng nó thật nhiều, thì nó sẽ khỏe mạnh lên… Hãy chạy chân đất và bạn sẽ không gặp phải những chấn thương đó nữa. Loại giày cho phép chân bạn hoạt động như chạy chân trần - đó mới là giày mà tôi ưng ý.

Chúng ta sinh ra để chạy

Trong cuốn sách của Christopher McDougall, có một sự hòa hợp giữa văn hóa, lịch sử, khoa học và triết học trong một câu chuyện hấp dẫn và kịch tính. Với văn phong sinh động và cuốn hút, Sinh ra để chạy của McDougall có thể sẽ khiến bạn đọc không rời mắt, dù bạn là người đam mê chạy bộ hay chưa từng chạy bộ.

Sinh ra để chạy là lời lý giải đơn giản cho việc tại sao con người lại mạnh mẽ nhất, xuất phát từ đặc tính tự nhiên của tổ tiên chúng ta với các hoạt động săn bắt, hái lượm. Cuộc sống hiện đại mà chúng ta đang hướng đến để khiến mọi thứ tiện lợi hơn, tiết kiệm công sức lại vô tình đi ngược lại những đặc điểm tự nhiên đó, thay đổi những điều vốn là thế mạnh của con người. Bạn không chỉ nhận được những lời khuyên về chế độ dinh dưỡng và sinh hoạt, tư thế chạy bộ hay việc chọn những đôi giày đơn giản, rẻ tiền thay vì có kết cấu phức tạp được quảng cáo là tốt cho đôi chân, Sinh ra để chạy còn giống như một câu chuyện sử thi hấp dẫn, hùng tráng, thấu hiểu những ý nghĩa sâu sắc trong từng bước chạy và những lý thuyết sinh học ca ngợi đặc điểm tự nhiên của bàn chân con người.

Không chỉ tìm ra bí mật của người Tarahumara trong môn chạy bộ, Christopher McDougall còn nhận được một bài học quý giá về tinh thần và cuộc sống của bộ lạc này. Những cảm xúc xoay quanh những bước chạy, cuộc chạy đua vĩ đại đưa anh đến với ý nghĩa sâu xa của chạy bộ để hiểu ra rằng, chạy không phải để giành được những giải thưởng, những số tiền thưởng lớn mà là để tìm thấy niềm vui, sự hoàn thiện khi chúng ta chinh phục những giới hạn và trân trọng đặc điểm tự nhiên của cơ thể con người.

Với những người đam mê chạy bộ, bạn sẽ tìm thấy hình ảnh của chính mình trong câu chuyện này. Còn với những người không chạy bộ, đang có ý định chạy bộ hay còn đang băn khoăn với những câu hỏi “Chạy bộ để làm gì?”, “Chạy bộ có gì hay?”, bạn sẽ được giải đáp các thắc mắc đó, tìm thấy niềm vui và ý nghĩa trong việc chạy bộ và có thêm động lực để bắt đầu bộ môn này.

Về tác giả

Christopher McDougall sinh năm 1962, là một nhà văn, nhà báo người Mỹ đã từng viết cho Esquire, The New York Times Magazine, Outside, Men's Journal, New York và hiện là biên tập viên của tờ Men's Health.

Ông được biết đến nhiều nhất qua cuốn sách Sinh ra để chạy: Một bộ lạc ẩn dật , những vận động viên siêu phàm và cuộc đua vĩ đại nhất mà thế giới chưa từng được chứng kiến. Ông từng ba lần lọt vào vòng chung kết Giải thưởng Tạp chí Quốc gia và thường chạy bộ trong trang trại Amish gần nhà ở vùng nông thôn Pennsylvania.

Tác Giả: Khánh Huyền - Bookademy

---------